Wees bevreesd!

Dames en heren toehoorders, wie u dan ook bent, waar u dan ook vandaan gekomen bent, graag even uw aandacht, ik dank u alvast voor het luisteren.
Er wordt zo weinig écht geluisterd dezer dagen, daar zou ik een toespraak aan kunnen wijden.

Ik wil het echter niet met u hebben over luisteren, dames en heren, omdat praten over luisteren terwijl er toch niemand luistert te droevig zou zijn voor woorden. En wanneer er wel geluisterd wordt, wel, dan zou mijn toespraak zomogelijk nog meer aan nut en doelmatigheid inboeten.

Bovendien heb ik het gezien; het publiek dat ik hier voor mij heb is van een ander kaliber, een ander slag dat je niet vaak ziet. Er zouden hier wel eens echte luisteraars in de zaal kunnen zitten, luisteraars die mijn verhaal zonder vrees aan zullen horen. Koelbloedige toehoorders met stalen zenuwen voor wie geen brug te ver is, geen berg te hoog, die nergens meer van op kijken, die alles al gewend zijn; mensen zonder angst. Jawel.

En daar gaat het mis. Dat is waar wij allen voor moeten waken dames en heren. Ons gebrek aan angst zou ons nog wel eens parten kunnen gaan spelen.

Want waar zijn wij zonder angst?

Zonder angst geen grenzen. Geen angst om van de hoge duikplank te springen. Geen angst om te gaan abseilen of parachutespringen. Geen angst om verre reizen te maken, helemaal alleen. Geen angst om je oude baan op te zeggen en nergens anders een nieuw contract te tekenen. Geen angst om die mooie vrouw of man aan te spreken op dat feest dat je zelf gegeven hebt, geen angst om dat feest te organiseren en geen angst om de volgende dag wankel op je benen te staan.

Misschien is angst hier een te sterke term, misschien bedoel ik hier bedenktijd, twijfel, nervositeit, vrees om te falen, ondergewaardeerd te worden, geen vrienden te hebben. Maar het is mijn toespraak en mijn verhaal, dat ik krachtig wil vertellen. Angst dus.

Wellicht vraagt u zich af of het wel zo vreselijk zou zijn wanneer u niet meer bang was om te abseilen of ongegeneerd grote bacchanalen te organiseren.

Dan vraag ik u het volgende. Wanneer al het bovengenoemde van een leien dakje gaat, zonder weerstand, wanneer proeft u dan de overwinning van het behaalde resultaat? Wanneer klopt u zichzelf op de borst, en bent trots omdat u bereikt hebt wat u niet voor mogelijk hield; dat waar u bang voor was?

Zonder angst geen barrières om te doorbreken, zonder angst geen spanning en sensatie. Geen uitdagingen meer, want wat vormt een uitdaging voor de held zonder vrees?

Dat niet alleen; zonder angst geen hoop. Hoop bestaat bij de gratie van de angst dat alles mis zal gaan. Dat de ondergang van de wereld nabij is, of op kleinere schaal: dat de deadline niet verzet wordt en u met lege handen bij docent of opdrachtgever aan zult komen. Alleen wanneer deze angst aanwezig is, kan men spreken van hoop. Hoop op betere tijden of een toevallige speling van het lot die de ziektekiemen de luchtwegen van uw docent of opdrachtgever binnen zal laten dringen, zodat u nog een paar dagen respijt zult krijgen.
En daar blijft het niet bij, lieve luisteraars, ook begrippen als frustratie, zenuwen en euforie blijven uit wanneer de vrees zal verdwijnen.

Misschien kunt u deze verschijnselen missen als kiespijn. Misschien heeft u liever zekerheid dan hoop, kent u geen frustratie, heeft u stalen zenuwen en voelt u zich permanent euforisch waar u ook gaat. Dan zou ik graag eens met u praten.

Maar wat laat u opzij springen wanneer een auto onverwacht om de bocht komt scheuren, net wanneer u oversteekt? Wie vertelt u om de man die u in een donkere steeg bij nacht tegenkomt flux voorbij te wandelen? Wie helpt u uw reflexen doelgericht te gebruiken wanneer deze man u ondanks alles toch probeert te betasten, misschien zelfs verwonden? Dat is de angst. De angst, de angst en daarom zonder angst geen leven, zo boud durf ik het hier te stellen.

Zonder angst regeert de sleur. U wordt blasé, hebt alles al eens meegemaakt, bent overal op voorbereid, de gewenning komt om de hoek kijken en algauw vervalt u in een gemoedstoestand die ook wel ‘spleen’ wordt genoemd; de ultieme en onontkoombare verveling die veroorzaakt wordt door een diep en duidelijk inzicht in de nutteloze nikserigheid van ons bestaan, waarin wij alle obstakels uit de weg hebben geruimd en achter blijven met onze handen in het haar en ons hoofd op tafel.

En daarom, een pleidooi voor de angst. Wees bevreesd lieve mensen, wees bevreesd. Alleen dan zal er ook levenszin, daadkracht, vechtlust en overwinning in uw leven zijn.

Zonder angst geen leven; leve de angst!